Finansal Risklerin Yönetilmesinde Türev Ürünlerin Kullanımı: Borsa İstanbul (Bist) 100 Endeksi’ndeki Şirketler Üzerine Bir Araştırma

Özet

Faaliyetleri sonucunda çeşitli risklere maruz kalan işletmeler, bu riskleri yönetmek ve riskten korunmak için çeşitli araçlar kullanmaktadırlar. Finansal risklerden korunmak için kullanılan en önemli araçlardan biri de türev ürünlerdir. İşletmelerin belirsizlik, gelecekteki fiyat değişiklikleri ve diğer nedenlerle ortaya çıkabilecek finansal risklere karşı kullandıkları türev ürünler, geleceğe yönelik fiyat dalgalanmalarının azalmasına ve piyasa mekanizmasının sağlıklı bir şekilde işlemesine katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada başlıca türev ürünler hakkında bilgiler verildikten sonra, BIST-100 Endeksi’nde kayıtlı mali sektör dışındaki şirketlerin finansal araçlardan kaynaklanan risklere karşı türev ürün kullanma düzeyleri ve bu şirketlerin hangi tür türev ürün kullandıkları araştırılmıştır. Araştırma sonucunda, çalışma kapsamındaki şirketlerin 2013 yılında %36’sı, 2014 yılında %45’i finansal risklere karşı türev ürün kullandıkları tespit edilmiştir. Şirketlerin faiz riskine karşı en fazla swap sözleşmelerini kullandıkları, kur riskine karşı ise vadeli alım satış sözleşmelerini (forward, future) daha fazla tercih ettikleri tespit edilmiştir. Diğer fiyat risklerine karşı ise opsiyon sözleşmeleri daha fazla kullanılmıştır.