İş Modelindeki Değer Önerileri Mukayesesi Yoluyla Katılım Bankalarının Mevcut Durumunun Analizi

Özet

Bu makalenin amacı, Türkiye’deki katılım bankalarının, konvansiyonel bankalar ile iş modelindeki değer önerileri kalemleri açısından mukayese edilmesidir. Söz konusu mukayesenin neticesinde, katılım bankalarının başarılı ve başarısız oldukları noktalar tespit edilmekte, ardından bunların olası sebepleri ortaya konulup bunlara dair çözüm önerileri sunulmaktadır. Bahsi geçen amacı gerçekleştirirken, literatürdeki genel temayülün aksine, finansal oran analizi yerine, iş modeli kanvasında yer alan değer önerileri kısmına dâhil edilebilecek kalemlerin miktar ve oran analizi yapılmaktadır. Türkiye’deki tüm katılım bankalarını ve konvansiyonel bankaları içeren çalışma, BDDK’dan edinilen Temmuz 2017 verilerine dayanmaktadır. Bu bağlamda makalenin öne çıkan bulguları şunlardır; aktif toplamı ve krediler açısından büyüklüğü %5 civarı olan katılım bankalarının; işletme, nakdi KOBİ, konut ve özellikle taşıt kredilerindeki payı %5’in üzerindedir. Katılım bankalarını bu iki ana kalemde aşağıya çeken unsur, ihtiyaç kredileridir. Kredilerden daha iyi bir durumda olmak üzere mevduatların/fonların %5,9’unu toplayan katılım bankaları, mudi sayılarına göre de yaklaşık olarak %5 paya sahiptir. Katılım bankaları, TL ve döviz tevdiat hesabı açısından mevduat payına yakın oranlara sahip iken kıymetli maden hesabında %20 civarı bir paya sahiptir. Bu durum da ürün çeşitliliğinin, katılım bankalarını öne taşımak hususunda ne derece önemli olduğunu göstermektedir.