Sanal Kaytarma ve İş Performansı İlişkisi: Kuşaklar Teorisi Yaklaşımı

Özet

Amaç – Araştırma çalışanların sanal kaytarma aktivite türlerinin belirlenmesi, bu aktivitelerin çalışan performansına olan etkileri ile kuşaklara göre farklılıklarını tespit etme amacını taşımaktadır. Yöntem – Araştırmada sanal kaytarma aktivitelerini ölçmek amacıyla Blanchard ve Henle (2008)’nin 17 maddelik ölçeği kullanılmıştır. Çalışan performansını ölçmeye yönelik kullanılan ölçek ise Kirkman ve Rosen (1999) tarafından geliştirilmiştir. Kirkman ve Rosen (1999) çalışan performansını; üretkenlik (productivity), proaktiflik (proactivity) ve müşteri hizmetleri (customer service) olmak üzere üç boyutta değerlendirmiştir. Sanal kaytarmanın üretkenlik karşıtı bir sapma davranışı olması (Lim, 2002: 677; Blanchard ve Henle, 2008: 1070; Bortolani ve Favretto; 2009: 2925) nedeniyle sadece üretkenlik (productivity) boyutu ölçeği kullanılmıştır. Araştırma İzmir ilinde yer alan yiyecek içecek işletmeleri çalışanlarını kapsamaktadır. Veri toplamada anket tekniği kullanılarak toplam 300 adet anket katılımcılara dağıtılmış, 250 kullanılabilir veri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucuna göre sanal kaytarmanın dört farklı boyutu bulunmaktadır. Bu boyutlar zaman geçirme, gündem takibi, spor ve bahis ve sosyal paylaşım olarak adlandırılmıştır. Sanal kaytarmanın zaman geçirme boyutunun çalışan performansını negatif yönde etkilediği ancak diğer boyutlar ile anlamlı bir ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca sanal kaytarmanın gündem takibi ve sosyal paylaşım boyutlarında kuşaklara göre farklılık göstermektedir. Ayrıca çalışan performansının da kuşaklara göre fark gösterdiğine ve bebek patlaması kuşağının en yüksek çalışan performansına sahip olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – Sanal kaytarma literatürde olduğu halinden farklı şekilde dört faktör olarak saptanmıştır. Elde edilen boyutlar kuşaklardan farklı şekilde etkilenmektedir. Her kuşağın internet ile teknolojik araçlar ile ilişki düzeylerinin birbirinden farklı olması, bunun nedenlerinden biridir. Kuşaklar iş performansları yönünde de farklılaşmaktadır. Bu anlamda nasıl yetiştirildikleri veya nelere sahip olup/olmadıkları gibi kuşakların yaşamış olduğu geçmiş deneyimler iş hayatlarındaki performanslarına da yansımaktadır.