Muhasebe Meslek Mensuplarında Mesleki Etik Algısı ve Bu Algının Haksız Rekabete Etkisinin İncelenmesi: Kayseri İli Örneği

Özet

Amaç – Bu araştırmada temel amaç; Kayseri ilinde faaliyetlerini sürdüren muhasebe meslek mensuplarının mesleki etik algısını ve bu algı ve düşüncelerinin haksız rekabete etkilerini tespit ederek bu doğrultuda çözüm önerileri sunmaktır.
Yöntem – Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin toplanması amacı ile muhasebe meslek mensuplarında etik ölçeği ve haksız rekabet ölçeği, Kayseri ilinde 322 meslek mensubuna Şubat 2024 tarihinde gönüllülük esasına göre bir anket çalışması uygulanmıştır.
Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre; unvan, eğitim durumu, yaş ve mesleki tecrübe süresi değişkenlerine göre mesleki etik ve haksız rekabet algılarında anlamlı bir farklılık bulunmazken, mükellef sayısı değişkeni açısından mesleki etik algısında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Genel olarak meslek mensuplarınca etik değerlere uyulduğu ifade edilse de, uygulamada ciddi etik sorunların yaşandığı düşünülmektedir. Uygulamada mükellef baskısı ve çıkarları doğrultusunda etik dışı davranışların yaygın olduğu görüşü vardır. Etik dışı durumlar için uygulanan ceza ve düzenlemelerin yetersiz olduğu belirtilmektedir.
Tartışma- Meslek mensupları mevcut portföylerini koruma arzuları doğrultusunda etik ilkelerden uzaklaşarak haksız rekabete meyil edebilmektedirler. Çalışmada, mesleki etik algısı ile haksız rekabet algısı arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı ve orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca regresyon analizi sonucunda, mesleki etik algısının haksız rekabet algısını anlamlı ve pozitif yönde etkilediği saptanmıştır (R² = 0,230). Bu durum, etik duyarlılığı yüksek bireylerin, meslekteki haksız rekabet unsurlarına karşı daha fazla farkındalık geliştirdiğini göstermektedir.